Tìm hiểu đặc tính và ứng dụng của Cyclohexanone

1.Cyclohexanone là gì?

Cyclohexanone viết tắt là CYC, là một dung môi có mùi giống với acetone, có thể bay hơi trung bình khá, hòa tan tốt trong chất hữu cơ nên được sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho việc điều chế các chất khác. Theo thời gian, CYC sẽ chuyển sang màu vàng.

Công thức phân tử của Cyclohexanone là C₆H₁₀₀.

2.Đặc tính của Cyclohexan

Cyclohexan là chất không màu, có mùi ngọt giống acetone, tan ít trong nước.
Khối lượng phân tử là 98,15 g/mol.
Tỷ trọng: 0,9478 g/cm³.
Độ nóng chảy: 47 độ C.
Điểm sôi: 155,65 độ C.
Độ hòa tan trong nước: 8,6 g/100ml.
Áp suất hơi: 5 mmHg.
Chỉ số khúc xạ: 1.447.
Độ nhớt: 2,02 Cp ở 25 độ C.
Điểm sáng: 44 độ C.
Cyclohexanone cho thấy các phản ứng xeton điển hình. Phản ứng với Grignard thuốc thử, Olefin theo các điều kiện của phản ứng Wittig hoặc phản ứng Horner-Wadsworth-Emmons,…

3.Phương pháp sản xuất Cyclohexanone

Cyclohexanone được sản xuất bằng 2 phương pháp chính:

3.1.Trong phòng thí nghiệm

Dung môi Cyclohexanone được tạo ra nhờ oxy hóa Cyclohexanol, có chất xúc tác là Crom Trioxide hoặc có thể thay thế bằng Natri Hypochlorite.

3.2.Trong công nghiệp

Cyclohexanone được tạo ra bằng cách oxy hóa Cyclohexane trong không khí, chất xúc tác là coban hoặc được tạo ra từ một phần hydro hóa của phenol. Phương trình hóa học là:

C6H12 + O2 → (CH2)5CO + H2O

C6H5OH + 2H2 → (CH2)5OH

4.Ứng dụng của dung môi Cyclohexanone trong ngành công nghiệp

Cyclohexanone đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp cũng như những lĩnh vực khác. Cụ thể như:

Công nghiệp bao bì: Đồng dung môi cho cellulose nitrate trong sơn phủ cellophane.
Công nghiệp keo dán: Được dùng làm chất phụ gia trong keo dán PVC nhằm mục đích điều hòa tốc độ bay hơi.
Công nghiệp sơn phủ: Cyclohexanone là thành phần quan trọng không thể thiếu trong sơn phủ bề mặt để tăng khả năng chống ẩm đục, tăng độ chảy,… Bên cạnh đó, hợp chất dung môi này còn được sử dụng để tổng hợp các loại nhựa và là thành phần không thể thiếu trong sản xuất mực in, nhựa PVC.
Công nghiệp hóa chất: Cyclohexan được dùng để làm dung môi cho thuốc trừ sâu, diệt cỏ, diệt nấm, chất nhũ hóa, chất xúc tác trong tổng hợp nhựa polyester. Đồng thời còn làm nguyên liệu để tổng hợp chất hữu cơ trong sản xuất các hợp chất như nilon 6, caprolactam, adpic.
Công nghiệp dệt may: Là phụ gia quan trọng trong dung dịch ngâm kiềm và ngâm sợi.
Công nghiệp da: Cyclohexanone được dùng để làm chất tẩy trắng trong thuộc da, giúp tăng độ bám màu cho cho các lớp sơn màu.

5.Cách xử lý Cyclohexanone tác động trực tiếp đến con người

Trong quá trình sử dụng Cyclohexanone nếu gặp phải những trường hợp sau thì:

Nếu dung môi dính vào mắt thì hãy rửa sạch với nước khoảng 15 phút rồi đến ngay cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất.
Nếu dung môi tiếp xúc vào da thì rửa ngay với nước sạch, thoa chất làm mát. Trong trường hợp nặng, dùng thuốc chống khuẩn bôi trực tiếp lên da, sau đó đưa đến bệnh viện gần nhất để kiểm tra, theo dõi.
Nếu hít phải dung môi thì hãy đưa nạn nhân đến vùng thoáng khí. Trong trường hợp nạn nhân khó thở thì tiến hành cho thở oxy hoặc hô hấp nhân tạo, đưa ngay đến cơ sở y tế.
Nếu uống phải hãy làm cho nạn nhân nôn ra hết. Nếu không nôn được thì không cho uống bất cứ thứ gì khác mà hãy đưa đến bệnh viện lập tức.

6.Mức độ an toàn và cách bảo quản dung môi Cyclohexan

6.1. Mức độ an toàn

Cyclohexanone là một hợp chất dung môi rất dễ cháy, vì thế trong quá trình sử dụng hạn chế gần các khu vực có lửa, bắt lửa nhanh.

Hợp chất này không gây ung thư, mức độ độc hại vừa phải, là một chất có gây kích thích. So với các hợp chất hóa học khác, Cyclohexanone có thể nói đây là hợp chất an toàn cho con người.